Methode: Dialoog als Burgerschapsinstrument
De impact en spanningen van maatschappelijke kwesties stoppen niet bij de deur van het klaslokaal. Docenten voelen zich hierbij vaak verwijderd van de leefwereld van hun leerlingen en studenten, die vaak over een ander soort informatie beschikken dan zijzelf. Ze worden geconfronteerd met complexe vraagstukken naar aanleiding van maatschappelijke spanningen en het is een uitdaging om een discussie met extreme standpunten in goede banen te leiden.
Daarom hebben wij – samen met de lerarenopleidingen van de Hogeschool van Amsterdam, Hogeschool Rotterdam, Tilburg University en de Katholieke Pabo Zwolle – de methodiek Dialoog als burgerschapsinstrument ontwikkeld. Hiermee kunnen leerkrachten in het po, vo en mbo zich bekwamen in het vormgeven van de dialoog over gevoelige maatschappelijke kwesties in het klaslokaal.
Gevoelige maatschappelijke kwesties
Docenten en schoolleiders maken zich zorgen over de impact die thema’s als discriminatie, seksuele diversiteit, antisemitisme, radicalisering en polarisatie hebben op de gesprekken die gevoerd worden in het klaslokaal. Het zijn emotioneel beladen thema’s die bij sommige jongeren – meer dan gemiddeld – in de taboe- en conflictsfeer zitten. En tijdens gesprekken over deze thema’s worden docenten regelmatig geconfronteerd met denkbeelden en uitspraken die botsen met de fundamentele waarden van onze vrije samenleving.
Hierdoor ontstaan bij docenten, scholen en lerarenopleidingen vragen als:
- Hoe kunnen (toekomstige) docenten het gesprek aangaan met leerlingen die zich in mindere mate onderdeel voelen van de samenleving en zich distantiëren van de waarden van de democratische rechtstaat?
- Hoe zorg je dat leerlingen leren op kritische en respectvolle wijze met elkaar van gedachten wisselen over thema’s die tot polarisatie kunnen leiden?
Centraal hierin staat de overtuiging dat er voor zowel docenten, de school en de leerlingen waarde zit in het voeren van ‘lastige gesprekken’ over deze thema’s. Door de gesprekken in goede banen te leiden werken we aan het verminderen van polarisatie, vergroten van de verbondenheid in de samenleving en het verstevigen van de burgerschapsvaardigheden van de leerlingen.
Dialoog als burgerschapsinstrument
In Dialoog als burgerschapsinstrument worden vaardigheden aangereikt om het gesprek te blijven voeren met jongeren als de verschillen onoverbrugbaar lijken. Hoe geef je ruimte aan leerlingen binnen duidelijke grenzen? En welke rol spelen je eigen waarden bij het vormgeven van een open gesprek? Met de methode kunnen docenten en jeugdprofessionals de vaardigheden oefenen die nodig zijn voor het voeren van een open gesprek over gevoelige, maatschappelijke onderwerpen.
De methode is gebaseerd op de Peer Education methodiek waarmee we al bijna twintig jaar gesprekken aangaan met leerlingen over taboeonderwerpen die heftige emoties oproepen. Door elementen van deze methode naar het onderwijs te vertalen, kunnen leerkrachten met hun leerlingen een open dialoog voeren over gevoelige burgerschapskwesties.
Download de methodiek:
Via onderstaande links zijn de methodiekbeschrijvingen vrij toegankelijk voor (toekomstige) docenten, schoolleiders en geïnteresseerden. De documenten bevatten een uitgebreide beschrijving van de methodiek, inclusief de vertaling naar het klaslokaal en de bijbehorende oefeningen.
- Verkenning
- Voor docenten in het mbo/vo
- Voor docenten in het po
- Peer education voor tweedegraads lerarenopleidingen
Docententraining
Op basis van deze methodiek hebben we een dialoogtraining voor docenten ontwikkeld. Deze training – geschikt voor docenten, praktijkbegeleiders en schoolleiders in het po, vo, mbo en hbo – wordt de methode op een interactieve manier behandeld. Tijdens de training werken we aan de vaardigheden van de deelnemers om zelf gesprekken over gevoelige thema’s in goede banen te leiden. Lees verder over deze training via onderstaande link.
