Het leven van jongeren speelt zich steeds meer online af. En daar worden ze steeds vaker blootgesteld aan desinformatie, nepnieuws en polariserende informatie. Om jongeren te helpen om waarheid van leugens te onderscheiden en ze te leren wat de invloed van nepnieuws en desinformatie ontwikkelden we – samen met TILT – Under Pressure: hét innovatieve lesprogramma dat jongeren weerbaar maakt tegen desinformatie.
Het merendeel van de informatie die jongeren tot zich krijgen, komt via online kanalen. En juist hier worden ze steeds vaker blootgesteld aan desinformatie en nepnieuws. Ze worden online bedolven onder een stroom aan informatie, waarbij het voor hen steeds moeilijker wordt om te onderscheiden wat er wel en niet waar is. En omdat jongeren zelf steeds minder vertrouwen hebben in de media, kan dat leiden tot onjuiste, eenzijdige meningsvorming, polarisatie, isolatie of zelfs extremisme.
Dit vereist dat jongeren zich bewust worden van de risico’s van de informatievoorziening via social media en dat zij vaardigheden ontwikkelen om (nieuws)berichten op waarde te kunnen schatten. Wat ons betreft is het onderwijs de uitgelezen plek om jongeren weerbaar te maken tegen desinformatie. Maar het is niet genoeg om een aantal crash courses te organiseren waarin de werking van media en de betekenis van kernbegrippen wordt uitgelegd. Om jongeren écht te bereiken moeten de onderliggende frustraties – op het gebied van nieuws, informatie en media – besproken en behandeld worden. Met Under Pressure combineren we twee best practices om desinformatie en polarisatie onder jongeren tegen te gaan: Peer education en Gamification.
Na het lesprogramma kunnen leerlingen:
Under Pressure bestaat uit drie lessen waarin jongeren inzicht krijgen in hun eigen (social) media gebruik. Hiervoor is het noodzakelijk om in de leefwereld van jongeren te stappen en dat doen we met de inzet van rolmodellen (peer educators). Zij vormen de credible voice en kunnen op een laagdrempelige manier het gesprek met leerlingen en studenten open breken. Zo maken ze onder andere de waarde van vrijheid van pers- en meningsuiting in een democratische samenleving bespreekbaar.
Aan de hand van een innovatieve game worden leerlingen bewust gemaakt van de verborgen mechanismen die desinformatie zo effectief maken. Peer educators gidsen de deelnemers door de game en reflecteren met hen op de consequenties van hun acties en keuzes.
Het mediagebruik van de klas staat centraal. Peer educators geven de leerlingen inzicht in wat media zijn, bespreken hoe zij media gebruiken en hoe (sociale) mediagebruik verbonden is aan (al dan niet eenzijdige) meningsvorming en polarisatie. Hierbij vertelt een peer educator ook een ervaringsverhaal over eenzijdige meningsvorming.
In deze les speelt de klas de Under Pressure Game; een innovatieve online game, waarin ze leren desinformatie te herkennen door zelf de bad guy te spelen. Daarnaast bespreken de peer educators de werking en gevolgen van desinformatie en nepnieuws met de klas.
In deze les staan ‘reguliere’ media en persvrijheid centraal. Via een redactiesimulatie leren leerlingen hoe reguliere media werken. In een leergesprek wordt het belang van democratische waarden als persvrijheid en vrijheid van meningsuiting onderstreept. Hierna krijgen de leerlingen tips voor een actieve, kritische en constructieve houding ten opzichte van media en maatschappij.
Sinds de lancering van Under Pressure hebben we al meer dan 8.000 jongeren uitgerust met de vaardigheden om kritisch om te gaan met online informatie. Zij kunnen nepnieuws nu beter herkennen én wegklikken. Wil je meer lezen over deze lesmethode, de aanpak en de game? We hebben hier de belangrijkste informatie voor je verzameld.
Download hier de volledige publicatie die we schreven voor het vergroten van de weerbaarheid van jongeren tegen desinformatie, om polarisatie tegen te gaan en democratische waarden te versterken.
Met Under Pressure hebben we inmiddels meer dan 350 klassen door heel Nederland bereikt. De peer educators vangen tijdens de lessen belangrijke signalen op over wat jongeren bezighoudt rondom deze desinformatie, complottheorieën, media en democratische waarden. Een aantal belangrijke signalen hebben we verzameld in dit artikel.
Under Pressure bestaat uit lesmateriaal en instructies voor een inleidende docentenles, gevolgd door drie gastlessen gegeven door peer educators. Under Pressure is geschikt voor de bovenbouw van het vo en de onderbouw van het mbo. Wil jij Under Pressure in jouw gemeente of op jouw school inzetten? Neem dan contact op via onderstaand contactformulier.
"*" geeft vereiste velden aan
Under Pressure is bij uitstek geschikt als ondersteuning en verdieping van digitaal burgerschap. Voor het mbo werken we bijvoorbeeld samen met Noordhoff uitgevers en hun lesmethode NU Burgerschap. Hierbij kunnen docenten Under Pressure inzetten bij het behandelen van digitaal burgerschap binnen de lesmethode.