Deel op social media
Achteraf betalen via diensten als Klarna of Riverty wordt steeds populairder. En terwijl deze bedrijven de nadruk blijven leggen op het gemak van de diensten, schuilt er een financieel gevaar in, vooral voor jongeren. Uit recente berichtgeving, waaronder een uitzending van Radar, blijkt dat steeds meer jongeren door het Buy Now, Pay Later (BNPL) principe financieel in moeilijkheden raken. Zij onderschatten de daadwerkelijke impact van hun bestedingsgedrag en realiseren zich pas te laat dat ze hierdoor in een problematische situatie zijn beland.
BNPL vergroot het gemak waarmee aankopen gedaan kunnen worden, zonder dat er directe financiële consequenties zijn. Maar die consequenties zijn er zeker wel, zo vertelde een jongere ook in de uitzending van Radar. Een aankoop van € 80,- groeide uit tot een schuld van € 800,-. En waar € 800,- schuld voor volwassenen al lastig is om in te lossen, is het voor jongeren een regelrechte financiële strop.
In oktober 2023 is de herziene Richtlijn Consumentenkrediet aangenomen, waardoor de BNPL-sector uiterlijk in november 2026 onder het toezicht van de AFM komt te vallen. Maar tot die tijd ontbreekt de regelgeving en doet de AFM een beroep op de dienstverleners om extra aandacht voor de aanpak van het gebruik van BNPL door minderjarigen.
Dat deze aandacht nodig is blijkt uit het onderzoek dat de AFM in april 2024 al publiceerde over het jaar 2023. Daaruit blijkt dat er bijna 600.000 mogelijke transacties door minderjarige rekeninghouders in 2023 hebben plaatsgevonden, met een gemiddelde transactiewaarde van ongeveer € 50,-.
In navolging op een verkenning uit 2022 publiceerde de AFM in april 2024 een marktupdate over de BNPL-markt. De hele update van de AFM te downloaden en te lezen via onderstaande button.
BNPL-diensten geven consumenten de mogelijkheid om de betaling van hun aankoop volledig of gedeeltelijk uit te stellen. De diensten worden veelal gratis aangeboden. BNPL is een vorm van krediet en mag dus in beginsel niet verstrekt worden aan minderjarigen. Toch maken veel minderjarigen gebruik van de diensten.
Laagdrempelig en verleidelijk
BNPL-diensten maken het mogelijk om direct aankopen te doen zonder directe financiële consequenties. Jongeren ervaren hierdoor een schijnbare vrijheid in hun koopgedrag, maar de realiteit is dat deze aankopen zich opstapelen en kunnen leiden tot een situatie waarin meerdere betalingen tegelijkertijd voldaan moeten worden.
Sociale druk en consumptiecultuur
Op platforms zoals TikTok en Instagram worden BNPL-diensten gepromoot als ‘slim shoppen’, wat bijdraagt aan een consumptiecultuur waarin schulden als normaal worden gezien. Invloedrijke influencers en bekende personen laten vaak zien hoe eenvoudig het is om spullen te kopen zonder direct geld uit te geven.
Gebrek aan financiële kennis
Veel jongeren missen de vaardigheden om verantwoord met geld om te gaan en realiseren zich pas te laat dat achteraf betalen kan leiden tot hoge aanmaningskosten en incassotrajecten. Omdat financiële educatie in het reguliere onderwijs nog beperkt wordt aangeboden, zijn veel jongeren niet op de hoogte van hoe rente, incassokosten en betalingsregelingen werken.
Het ontbreken van regelgeving voor jongeren
Hoewel BNPL officieel een vorm van krediet is, vallen deze diensten niet onder dezelfde strenge regelgeving als traditionele leningen. Hierdoor kunnen ook minderjarigen zich soms eenvoudig registreren en aankopen doen.
Dat geldproblemen op jonge leeftijd een enorme lange termijn impact kunnen hebben op jongeren, weten we vanuit MoneyWays als geen ander. De risico’s van achteraf betalen en de sociaal-emotionele kant van de verleidingen die deze diensten met zich meebrengen hebben dan ook een belangrijke plek in het lesprogramma.
Vanuit MoneyWays – en de signalen die we daar al langer horen rondom achteraf betalen – hebben we vorig jaar een themales ontwikkeld die specifiek ingaat op dit onderwerp. De themales helpt leerlingen in het vo en mbo om meer inzicht te krijgen in hoe BNPL werkt, welke risico’s eraan verbonden zijn en hoe ze bewuste financiële keuzes kunnen maken.
De themales over achteraf betalen behandelt de basisprincipes van achteraf betalen en laat leerlingen nadenken over de psychologische aspecten van geld en de invloed van sociale druk op hun financiële beslissingen. De themales bevat opdrachten voor de leerlingen en bevat hulpmiddelen en achtergrondinformatie voor docenten om hierover een open gesprek in de klas te voeren en jongeren te stimuleren om kritisch na te denken over hun uitgavenpatronen.
Wil je de gratis themales ontvangen? Vul onderstaand formulier in en en ontvang de lesmaterialen binnen enkele minuten in jouw mailbox.
